«Қадамдар алға: инклюзивті тәрбиенің алғашқы кезеңдері»

2025 жылғы 20 қарашада Атбасар ауданында инклюзивті тәжірибені енгізу бойынша тірек базасында «Алтын бесік» балабақшасында «Келесі қадамдар: Инклюзивті тәрбиенің алғашқы жылдары» атты аудандық семинар-практикум өтті. Оған Атбасар ауданы бойынша білім бөлімінің басшысы Наталья Георгиевна Наймушина, Атбасар қаласының білім беру ұйымдарының басшылары және арнайы педагогтар, сондай-ақ Атбасар қаласының № 8 психологиялық-педагогикалық түзету кабинетінің және Атбасар ауданаралық ПМПК мамандары қатысты.
Қазіргі заманғы білім беру инклюзивті тәсілдердің белсенді қалыптасу кезеңін бастан кешуде, бұл педагогтерден жаңа құзыреттерді, кәсіптік ойлауды жаңартуды және балалардың білім беру қажеттіліктерінің әртүрлілігімен жұмыс істеуге әзірлікті талап етеді. Осыған байланысты ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды бірлескен білім беру кеңістігіне енгізудің тиімді практикаларын көрсетуге және тәжірибе алмасуға бағытталған аталған семинар өткізілді, аталған семинар балабақшалар мен жалпы білім беретін мектептер арасындағы өзара байланысты көрсетті.
«Ерте жастан бастап еңбекке және кәсіпке баулу» пилоттық жобасын іске асыру шеңберінде «Dostyq Nani» орталығының салтанатты ашылуы өтті, онда музыкалық жетекші Куракбаева Гүлжан Аманқызы мен тәрбиеші Жакубаева Сабина Қанатқызы «Тәтті тоқаштар». Тестопластика технологиясын қолдану мектепке дейінгі балалардың ұсақ моторикасын, танымдық қызығушылығын және алғашқы еңбек дағдыларын дамыту мүмкіндіктерін көрсетуге мүмкіндік берді.
Жалпы бөлімде балабақша меңгерушісі, бірінші санаттағы басшы Жанаргүл Еркенқызы Толғамбаеваның «МДҰ-да инклюзивті орта құру: тәжірибе, әдістер мен нәтижелер» тақырыбындағы баяндамасы барлық балалар үшін қолжетімді және жайлы орта қалыптастыру жөніндегі практикалық қадамдарға арналды. Материалдық-техникалық жарақтандыру, кеңістікті бейімдеу, мамандардың өзара іс-қимылы және нәтижелер мониторингі мәселелері қаралды.
Инклюзивті білім беру жөніндегі әдіскер Мотузкова Оксана Сергеевна «Ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушылардың білім беру қызметінің мазмұны және оны ұйымдастыру» тақырыбындағы баяндамасында Атбасар ауданындағы инклюзивті білім берудің соңғы 3 жылдағы даму статистикасы мен серпінін ұсынды, сондай-ақ ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға арналған білім беру процесін ұйымдастырудың негізгі бағыттарын белгіледі". Ол тиімді жұмыс қолжетімділік, вариативтілік және икемділік қағидаттарына, сондай-ақ психологиялық-педагогикалық тексеру деректерін міндетті есепке алуға негізделетінін атап өтті.
Баланың күшті жақтарына бағдарланған және атаулы қолдауды қамтамасыз ететін жеке білім беру бағыттарын құруға ерекше назар аударылды. Әдіскер мамандардың - педагогтардың, логопедтердің, дефектологтардың, психологтардың үйлестірілген жұмысының, бейімделген бағдарламалар мен қолдаушы технологияларды пайдаланудың маңыздылығын атап өтті. Жеке блокта оқушылардың даму динамикасына тұрақты мониторинг жүргізу және педагогикалық стратегияларды уақтылы түзету қажеттігі айтылды. Табыстың маңызды факторы ретінде отбасының белсенді рөлі және ата-аналар мен педагогтар арасында сенімді серіктестік құру аталды. Қорытындылай келе, Оксана Сергеевна инклюзивтік тәжірибедегі тұрақты оң нәтижелерге командалық тәсіл, кәсіби ашықтық және білім беру процесіне қатысушылардың барлығының өзара қолдауы арқасында қол жеткізілетінін атап өтті.
Семинардың практикалық бөлімінде ашық сабақтар, тренингтер мен шеберлік сыныптары өтті. Логопедтік топтың тәрбиешісі Швецова Татьяна Дмитриевна «Кәсіптер әлеміне саяхат» атты ойын іс-шарасын ұсынды, Ол ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданып, ой-өрісін кеңейтуге, сөйлеу тілін дамытуға және коммуникация деңгейі әртүрлі балаларды әлеуметтендіруге бағытталған.
Музыкалық жетекші, педагог-модератор Левада Анастасия Юрьевна музыкалық қызмет түрінде: «Сиқырлы дирижерге қонақта» түрлі білім беру мүмкіндіктері бар балалардың шығармашылық және коммуникативтік дағдыларын дамытудың тиімді тәсілі ретінде проблемалық-ойын оқыту технологиясы мен театрландыру элементтерін көрсетті.
«Болашақтың ойын кеңістігі: қозғалыс, сөйлеу және мектеп жасына дейінгі балалардың нейроөркендеуі» шеберлік сыныбында логопед Тополева Наталья Николаевна балалардың әлеуметтік-эмоциялық дағдыларын қалыптастыруға және жартысаралық байланыстарды нығайтуға бағытталған сенсомоторлық даму технологиясын көрсетті.
Тәрбиеші Дулатпаева Айнаш Тұрлыбекқызы мектеп жасына дейінгі балалардың физикалық қасиеттері мен коммуникативтік дағдыларын дамытуға арналған денсаулық сақтайтын технологиялар негізінде «Кристал елінің саяхатшылары» ойын қызметін ұсынды.
Дене тәрбиесі жөніндегі нұсқаушы Коншина Нина Леонидовна АКТ-ны қолдана отырып, бейімделген дене тәрбиесі сабағын өткізді. Сабақ балалардың моторикасын дамытуға, үйлестіруге және мультимедиялық бейнелерді пайдалану арқылы қызығушылығын арттыруға бағытталған.
«Сөйлеу қабілеті бұзылған балалармен түзету жұмысында компьютерлік технологиялар мен дәстүрлі тәсілдерді пайдалану» тақырыбында шеберлік сыныбы қызықты өтті, онда логопед Фаттахова Кристина Владимировна АКТ-ны пайдалана отырып, ата-аналармен қарым-қатынас жасаудың жеке жұмыс құралдары мен тәсілдерін ұсынды. Заманауи технологиялар мен классикалық логопедтік әдістемелердің үйлесіміне ерекше назар аударылды.
Психологтар Раисова Аймарал Шымырзайқызы мен Маженова Карина Бахтияровна семинарға қатысушылармен «Бәріміз бір әлемдеміз» атты тренинг өткізді.
Семинардың мақсаты инклюзияның қалыптасу кезеңінде мектепке дейінгі ұйымдарда инклюзивті тәрбие мен білім беруді ұйымдастыру мәселелері бойынша педагогтардың кәсіби құзыреттілігін жетілдіру және тәжірибе алмасу үшін жағдай жасау болып табылады.
Семинардың негізгі міндеттері қазіргі заманғы жағдайда инклюзивті тәрбиенің мәнін, принциптерін және бағытын ашу; инклюзивті орта құру және ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуді қамтамасыз ету бойынша педагогтердің практикалық тәжірибесін ұсыну; мамандар - педагогтардың, логопедтердің, психологтардың, дефектологтардың, тәрбиешілердің өзара іс-қимылының тиімді нысандары мен әдістерін айқындау; кәсіби рефлексияны дамытуды және педагогтардың инклюзивті білім беру жағдайындағы жұмысқа дайындығын ынталандыру, сондай-ақ инклюзия идеясына оң көзқарасты қалыптастыру және барлық балаларды бірлесіп оқыту мен тәрбиелеудің маңыздылығын түсіну.
Балабақша әдіскерлері - Айна Мұқашқызы Байғазина мен Нина Анатольевна Сахнова мектепке дейінгі ұйым педагогтарын әдістемелік сүйемелдеудің кәсіби тұрғыда құрылған жүйесін көрсетті. Олардың үлесіне мыналар кірді: семинар тұжырымдамасын әзірлеу: негізгі әдістемелік екпіндерді анықтау, ерте инклюзияға заманауи тәсілдерді көрсететін мазмұнды таңдау; практикалық материалдарды дайындау: кейстер, диагностикалық карталар, кіші топтарда Инклюзивті ортаны ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдар; Семинардың әдістемелік блогын өткізу: ЕББҚ бар балалармен жұмыстың тиімді нысандарын ұсыну, бейімделген бағдарламалар мен сүйемелдеу технологияларын енгізу нәтижелерімен алмасу; педагогтардың жұмысын үйлестіру: тәрбиешілерге кеңес беру, ашық көрсетілімдерде рөлдерді бөлу, сөз сөйлеудің әдістемелік бірлігін қамтамасыз ету. Олардың жұмысының арқасында қатысушылар балабақшаның практикалық өрісінде ерте инклюзияның қалай құрылатындығы және келесі күні мұғалімдер қандай құралдарды қолдана алатындығы туралы нақты түсінік алды.
Ұйымдастырушы Александра Александровна Корнилова ұйымдастырушылық-ақпараттық сүйемелдеуге айтарлықтай үлес қосты, бұл семинарды ұйымдастыру: алаңды дайындауды үйлестіру, спикерлермен және қонақтармен өзара іс - қимыл; ақпараттық сүйемелдеу анонстарды дайындауды, іс-шараны ақпараттық ресурстарда жариялауды, фото және бейнематериалдарды қамтыды. Александра Александровна мекеменің жағымды имиджін құруға үлкен үлес қосады: визуалды материалдарды жобалау, ақпаратты ретке келтіру, процестің ашықтығы мен ашықтығын қамтамасыз ету. Оның жұмысының арқасында семинар ұйымдасқан түрде өтті, кең ақпараттық қамтуға ие болды және аудан өміріндегі маңызды оқиғаға айналды.
Соңғы кезең ашық диалог түріндегі рефлексия болды: «Біз өзімізбен не аламыз?». Педагогтер бірлескен кәсіби талқылаудың маңыздылығын, практикалық мастер-кластардың құндылығын және ауданның білім беру ұйымдарында инклюзивті мәдениетті қалыптастыру мен дамытуда одан әрі сүйемелдеу қажеттілігін атап өтті. 
Аудандық семинар-практикум тәжірибені біріктіру, кәсіби байланыстарды нығайту және білім беру ұйымдарында инклюзивті білім беруді дамытудың жалпы тәсілдерін қалыптастыру үшін тиімді алаңға айналды . Ұсынылған тәжірибелер мамандардың өзара әрекеттесуі, жаңа технологияларға ашықтық және мұғалімдердің әр бала өзін қабылданған, табысты және мағыналы сезінетін ортаны құруға деген шынайы ұмтылысы жағдайында сәтті инклюзия мүмкін екенін растады.
Қорытындылай келе, тек қана басқарушылық сүйемелдеу, бөбекжай меңгерушісі Жанаргүл Ерденқызы Толғамбаеваның стратегиялық және ұйымдастырушылық басшылықты қамтамасыз етуінің арқасында, ол қонақтар үшін қажетті материалдық-техникалық база мен қолайлы жағдай жасады-семинар жоғары кәсіби деңгейде өтіп, ауданның әдістемелік жұмысында маңызды оқиғаға айналды.
«Атбасар ауданы бойынша білім бөлімі» ММ